کارآفرینی و ایجاد اشتغلال

همایش کارآفرینی و ایجاد اشتغلال زنان سرپرست خانواده
چهارشنبه ۱۸ دی ماه ۱۳۹۲

نخستین همایش کارآفرینی و ایجاد اشتغال زنان سرپرست خانواده در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۲، با هدف بررسی مسائل و مشکلات مربوط به زنان سرپرست خانواده و ارائه راهکارهایی به منظور کارآفرینی و ایجاد اشتغال برای زنان سرپرست خانواده، در دانشگاه صنعتی شریف برگزار گردید. این همایش در چهار بخش مجزا به اجرا درآمد. بخش اول، به ارائه گزارش­هایی از مرکز آمار و ستاد توانمندسازی زنان در شهرداری تهران و همچنین ارائه گزارشی در خصوص وضعیت موجود زنان سرپرست خانواده اختصاص داده شد. در بخش دوم، میزگرد اول برگزار گردید که در آن عملکرد نهادهای مرتبط با اشتغال­زایی زنان سرپرست خانواده بررسی گردید. بخش سوم به ارائه مقالاتی در خصوص اشتغال زنان سرپرست خانواده اختصاص یافت. و در بخش چهارم، میزگرد دوم با موضوع بررسی راهکارهای اشتغال­زایی و کارآفرینی برای زنان سرپرست خانواده برگزار گردید.

در این همایش علاوه بر بررسی مسائل مربوط به اشتغال و کارآفرینی زنان سرپرست خانواده، نمایشگاهی نیز در این خصوص بر پا گردید که در آن زنان سرپرست خانواده محصولات تولیدی خود را عرضه ­کردند.

بخش اول:

در بخش اول همایش پس از خوشامدگویی و معرفی همایش توسط آقای دکتر علینقی مشایخی، دبیر کل انجمن فارغ­التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف، سه گزارش به ترتیب ارائه گردید:

·تصویر کلی زنان سرپرست خانواده در ایران از دید آمار (آقای دکتر عادل آذر، رئیس سازمان آمار ایران و عضور هیأت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس)

·عملکرد ستاد توانمندسازی زنان شهرداری تهران (خانم مهندس فهیمه فیروزفر، رئیس ستاد توانمندسازی زنان در شهرداری)

·بررسی وضعیت موجود زنان سرپرست خانواده و بیان یک تجربه (خانم دکتر نسرین جزنی، عضور هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی)

بخش دوم:

در بخش دوم همایش، میزگرد اول با موضوع بررسی عملکرد نهادهای مرتبط با اشتغال­زایی زنان سرپرست خانواده، با حضور افراد زیر اجرا گردید:

·نماینده ریاست جمهوری: آقای دکتر علی اکبر ترکان

·نماینده سازمان بهزیستی: آقای بهمن صدیق

·نماینده کمیته امداد امام خمینی: آقای عبدالوهاب

·نماینده سمن­ها: خانم دکتر فیروزه صابر

·نماینده بنگاه­های اقتصادی: آقای مهندسی علی نقیب

·نماینده هیأت علمی: خانم دکتر نسرین جزنی

بخش سوم
بخش سوم همایش به ارائه مقالاتی در خصوص اشتغال زنان سرپرست خانواده اختصاص داده شد:

·ارائه گزارش صندوق جمعیت ملل متحد: نماینده UNFPA

·موسسه خیریه استاد روزبه زنجان، فرصتی برای اشتغال زنان سرپرست خانواده: دکتر فرح جمالی، دکتری داروسازی و پریناز عطائی، کارشناس مهندسی برق

·انتقال تجربه توان­افزایی زنان سرپرست خانواده با رویکرد کسب و کار و کارآفرینی (مطالعه موردی شهرستان بیرجند): فرزانه رادنیا، کارشناس فناوری اطلاعات از دانشگاه صنعتی شریف

·تحلیل و ارزیابی نمونه­های موفق کارآفرینی در توانمندسازی گروه مخاطب زنان سرپرست خانواده و آسیب­پذیر در ایران: مریم محمودی، دانشجوی دکتری جامعه­شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، آزاده داوودی، دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد و وحید خاتمی، کارشناس ارشد اقتصاد از دانشگاه صنعتی شریف

·اهمیت آموزش زنان به عنوان عاملی برای توانمندسازی: زهرا رحیمی خامنه، کارشناس مهندسی شیمی و نفت از دانشگاه صنعتی شریف، جمعیت امداد دانشجویی- مردمی امام علی (ع)

·شرایط امکان کارآفرینی برای زنان سرپرست خانواده، مرور تجربه ۱۲ ساله موسسه خیریه صدیقین: نسیم یادگار، کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی از دانشگاه تهران و محمد مهدی معماریانی، کارشناس مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی شریف

بخش چهارم:
بخش چهارم همایش به برگزاری میزگرد دوم، با عنوان بررسی راه­کارهای اشتغال­زایی و کارآفرینی برای زنان سرپرست خانواده اختصاص داده شد. در این میزگرد افراد زیر حضور داشتند:

·نماینده هیأت علمی: آقای دکتر علینقی مشایخی

·نماینده سمن­ها: آقای مهندس محمد مهدی معماریانی

·نماینده بنگاه­های اقتصادی: آقای دکتر بهرخ خوشنویس

·نماینده زنان کارآفرین: خانم زهرا صابر

خلاصه­ای از آمار ارائه شده در خصوص زنان سرپرست خانواده

همانطور که بیان شده جناب آقای دکتر عادل‌ آذر، رئیس سازمان آمار ایران و عضو هیئت علمی‌ دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، در این همایش به ارائه گزارش آماری از زنان سرپرست خانواده پرداخت. وی گفت: گزارش ارائه‌شده ترتیبی از سرشماری‌های عمومی ‌نفوس و مسکن سال ۹۰ و پژوهشکده آمار و مرکز پژوهش‌های ایران با جمعیت سازمان ملل، مراجع کمیته امداد و سازمان بهزیستی و منابع فرعی دیگر است.
وی سرپرست خانواده را عضوی از خانواده دانست که معمولاً مسئولیت تأمین تمام یا بخش عمده‌ای از هزینه‌های خانواده یا تصمیم‌گیری در مورد آن را برعهده دارد. با این تعریف تا سال ۹۰ حدود ۲۱ میلیون سرپرست خانواده داشته­ایم که ۸۷ درصد آنها را مردان و ۱۲ درصد را زنان تشکیل می‌دهد. همچنین از سال ۴۵ تاکنون تعداد زنان سرپرست خانواده ۲ برابر شده است.

این آمار نشان می‌دهد زنان سرپرست خانواده به سمت میانسالی و کهن‌سالی میل می‌کنند. همچنین استان سیستان و بلوچستان با ۱۶.۶ درصد بیشترین تعداد زنان سرپرست خانواده را دارد و پس از آن استان‌های خراسان جنوبی و رضوی قرار دارد. استان‌هایی که کمرنگ‌ترین تعداد زنان سرپرست خانواده را دارند، کردستان با ۹.۵ و پس از آن کهکیلویه و بویر احمد و قزوین هستند. به طور کلی هیچ استانی به طور میانگین زیر ۱۰% زنان سرپرست خانواده ندارد. استان سیستان و بلوچستان نیز بالاترین تعداد زنان سرپرست خانواده بی‌سواد را داشته و بعد از آن استان‌های خراسان جنوبی و کرمان قرار دارند و به طور کلی ۱۶ درصد مردان خانواده و ۵۵% زنان بی‌سواد هستند.

زنان سرپرست خانواده در گروه سنی کمتر از ۳۵ سال، بیشترین علت مهاجرت‌شان مربوط به تحصیل، جستجوی کار و بهبود شرایط زندگی‌ است.

آمار نشان می­دهد که ۹۶ درصد مردان سرپرست خانواده دارای همسر هستند، در حالی که تنها ۱۴ درصد زنان سرپرست خانواده همسر دارند. ۵۹ درصد مردان در اثر طلاق مرد سرپرست خانواده بوده و ۱۰ درصد زنان در اثر طلاق زن سرپرست خانوا شده‌اند. ۲۵ درصد زنان طلاق‌گرفته، کمتر از ۳۵ سال سن دارند.
از نظر درآمد زنان سرپرست خانواده استان سیستان و بلوچستان حدود ۳ میلیون تومان و زنان سرپرست خانواده استان تهران ۱۴ میلیون تومان درآمد سالیانه دارند.
توزیع خانواده­های زن سرپرست در دهک­های درآمدی نشان می­دهد، بیشترین میزان زنان سرپرست خانواده در دهک یک و دو درآمدی قرار دارند. که این امر نگران‌کننده است. وی میانگین سن زنان سرپرست خانواده را طبق آمار ۵۷ و مردان را ۴۴ اعلام کرد.

آمار نشان می­دهد که به طور میانگین ۱۸ درصد زنان سرپرست خانواده شاغل و حدود ۸۲ درصد بیکار هستند. بار تکفل مردان سرپرست خانواده در تمام دهک‌ها حدود ۴ نفر است. در حالی‌که این تعداد برای زنان در دهک‌های یک و دو حدود ۶ تا ۷ نفر است و این رقم اوضاع فاجعه‌بار این گروه را نشان می‌دهد.

آمار نشان می­دهد ۴۶ درصد زنان سرپرست خانواده تحت پوشش نهادهای حمایتی هستند. قوانین و مقررات مرتبط با زنان سرپرست خانواده در دهه هفتاد بیشتر، بهتر و مستقیم‌تر از دهه هشتاد بوده است.

آقای عادل آذر در پایان سخنان خود بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود در سرشماری سال ۹۵ تعداد این زنان از ۱۲ درصد به ۱۵ درصد برسد و تا نهادی مستقیماً متولی این قشر نشود و تشکیلاتی در حاکمیت پیدا نکنند به طور کامل به اهداف خود در خصوص این قشر نمی‌رسیم. بیمه عمر، هدفمندسازی یارانه‌ها، و کنترل تصادفات جاده‌ای، (به عنوان یکی از عوامل ایجاد خانواده­های زن سرپرست؛ چراکه ۲۹ درصد خانواده‌ها به دلیل تصادفات جاده‌ای زن‌سرپرست شده‌اند) می‌تواند در کاهش میزان زنان سرپرست خانواده مؤثر باشد.
فعالیت­های شهرداری تهران برای زنان سرپرست خانواده

همانطور که بیان شد، سرکار خانم فهیمه فیروزفر، رئیس ستاد توانمندسازی زنان در شهرداری در این همایش به ارائه گزارشی از فعالیت­های شهرداری برای زنان سرپرست خانواده پرداخت. بر اساس فرمایشات ایشان،۷۰ درصد زنان سرپرست خانواده، تحت تکفل شهرداری، کارآفرین در کار پوشاک هستند. در سال ۸۶ این ستاد در شهرداری تأسیس شده است تا زنانی که تحت نظارت هیچ نهادی نبودند را حمایت نماید.

با توجه به اینکه در سامانه موجود در شهرداری تمام آمار مربوط به زنان سرپرست خانواده تهران و فرزندان آنها وجود دارد، بر آن اساس، ۷۰ درصد این زنان سرپرست، کارآفرین در کار پوشاک هستند که حتی توانسته‌اند تولیدات خود را به برند تبدیل کنند.
ایشان فرمودند نگاه این ستاد به این زنان نگاه توانمندسازی بوده است و نه حمایتی. در این ستاد علاوه بر اشتغال، مسئله آموزش و مشاوره این زنان و فرزندان آنها را نیز مورد توجه است؛ به طور مثال کلاس آموزش تعمیر موبایل و آسانسور برای پسران این زنان و تولید زیورآلات برای دختران تشکیل شده است.
هدف این ستاد این است که خیریه‌ها وارد این سامانه شوند و برای این کار شهرداری فضا و مکان کافی در اختیار خیریه‌ها قرار می‌دهد.